Dofinansowanie do stacji ładowania – aktualne dotacje

opublikowany 2 września 2022

Stacje ładowania i ładowarki EV – dlaczego ich infrastruktura powinna się rozwijać?

W nomenklaturze urządzeń służących do ładowania baterii w pojazdach elektrycznych i hybrydowych istnieją stacje ładowania samochodów elektrycznych oraz po prostu ładowarki EV. Pierwszego z tych określeń używa się najczęściej w odniesieniu do ogólnodostępnych punktów ładowania funkcjonujących na przykład w ramach sieci konkretnego operatora. Są to urządzenia oferujące najczęściej dużą moc ładowania, nierzadko za pośrednictwem prądu stałego DC i umożliwiające korzystanie ze stacji kilku pojazdom jednocześnie. Określenia “stacje ładowania” używa się także w kontekście punktów ładowania funkcjonujących w przestrzeni półpublicznej, a więc na przykład na parkingach galerii handlowych czy biurowców. Wyrażenie “ładowarki EV” odnosi się natomiast najczęściej do prywatnych urządzeń stacjonarnych lub mobilnych użytkowanych w gospodarstwach domowych.

Obecnie wg danych (koniec sierpnia 2022 r.) publikowanych cyklicznie przez Polski Związek Przemysłu Motoryzacyjnego we współpracy z Polskim Stowarzyszeniem Paliw Alternatywnych na terenie kraju funkcjonuje 2427 stacji ładowania, które udostępniają łącznie 4659 punktów ładowania. 72% z ogólnej liczby stacji to te oferujące ładowanie prądem AC, a pozostałe 28% procent stanowią stacje wykorzystujące prąd DC. W zestawieniu prezentowanym każdego miesiąca przez PZPM przedstawiono także strukturę stacji ładowania ze względu na typy gniazd i wtyczek. Zdecydowaną przewagę mają tu oczywiście najpopularniejsze obecnie złącza Typ 1 i Typ 2.

W kontekście liczby prywatnych ładowarek użytkowanych obecnie przez właścicieli pojazdów typu PHEV i BEV w Polsce próżno szukać wiążących i rzetelnych danych. Pewne jest jednak, że zarówno infrastruktura ogólnodostępnych punktów ładowania, jak również liczba urządzeń do użytku domowego lub mobilnego powinna się dynamicznie rozwijać. Czym podyktowane jest to dążenie? Aspekty przemawiające za popularyzacją instalacji ładujących pojazdy elektryczne to między innymi:

• w Polsce sukcesywnie rośnie liczba pojazdów elektrycznych i hybrydowych, których park obejmuje obecnie prawie 450 tys. sztuk, a porównanie rok do roku liczby rejestracji samochodów stricte elektrycznych wskazuje na 166% wzrostu;
• planowane są ograniczenia wynikające z regulacji prawnych dotyczących produkcji pojazdów z silnikami spalinowymi na rzecz pojazdów z napędem elektrycznym;
• zasięgi pojazdów elektrycznych, które wybierają polscy konsumenci są nieporównywalnie niższe od tych oferowanych przez samochody z tradycyjnym napędem. Generuje to potrzebę znacznego zagęszczenia sieci ogólnodostępnych stacji ładowania oraz popularyzacji domowych ładowarek pozwalających utrzymać baterię pojazdu w optymalnym stopniu naładowania;
• po ustabilizowaniu się rynku energetycznego i wprowadzaniu kolejnych udoskonaleń w technologii elektromobilnej, eksploatacja pojazdów elektrycznych powinna być istotnie bardziej ekonomiczna w porównaniu z użytkowaniem pojazdów spalinowych;
• eksperci podkreślają, że rozwój infrastruktury ogólnodostępnych stacji ładowania samochodów elektrycznych oraz wzrost liczny domowych ładowarek EV przyczyni się do zwiększonej popularyzacji pojazdów nisko i zeroemisyjnych, co będzie miało duże znaczenie w poprawie jakości powietrza i ochronie klimatu.

Dofinansowanie do stacji ładowania EV 2022 – jakie programy?

Doświadczenia z rynku technologii wspierających wykorzystanie odnawialnych źródeł energii, a więc na przykład fotowoltaiki, pomp ciepła, czy magazynów energii pokazują, że jednym z najskuteczniejszych czynników wpływających pozytywnie na rozwój branży, są systemowe dofinansowania. W Polsce w porównaniu na przykład do krajów Europy Zachodniej, elektromobilność rozwija się zdecydowanie wolniej. Jedną z przyczyn tego stanu rzeczy może być fakt, że dopiero w styczniu 2022 uruchomiono nabór wniosków do programu dopłat, z których mogą skorzystać niektórzy beneficjenci planujący zakup i instalację stacji ładowania EV. Ten program priorytetowy nosi nazwę Wsparcie infrastruktury do ładowania pojazdów elektrycznych i infrastruktury do tankowania wodoru, a jego budżet ma wynosić 870 mln zł.

Wsparcie infrastruktury do ładowania pojazdów elektrycznych; Źródło: NFOŚiGW

Głównym celem programu jest udzielenie wsparcia finansowego dla podmiotów planujących inwestycję w zakup i instalację infrastruktury do ładowania pojazdów elektrycznych i stacji ładowania wodoru, co z kolei ma przyczynić się do redukcji emisji CO2 i NOx i poprawy jakości powietrza. Wśród przedmiotów podlegających dofinansowaniu w formie bezzwrotnej dotacji Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej wymienia:

• budowę stacji lub punktu ładowania o mocy nie mniejszej niż 22 kW, które będą funkcjonowały w charakterze innym niż ogólnodostępna stacja ładowania i służyły jedynie potrzebom własnym inwestora;
• budowę ogólnodostępnej stacji ładowania o mocy nie mniejszej niż 50 kW, w ramach której będzie funkcjonował przynajmniej jeden punkt ładowania wykorzystujący prąd stały DC i oferujący moc nie mniejszą niż 50 kW;
• przebudowę istniejącej ogólnodostępnej stacji ładowania celem zwiększenia jej mocy do minimum 50 kW, a także instalacji w jej ramach co najmniej jednego punktu ładowania prądem stałym DC o mocy nie mniejszej niż 50 kW;
• budowę lub modernizację stacji ładowania wodorem.

Dofinansowanie do stacji ładowania EV 2022 – dla kogo i w jakiej wysokości?

Wśród beneficjentów, którzy mogli złożyć wnioski w pierwszym naborze (trwającym do 31 marca 2022 r.) o dofinansowanie stacji ładowania samochodów elektrycznych i stacji do tankowania wodorem w ramach wspomnianego programu priorytetowego, NFOŚiGW wymienia:

• spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe,
• jednostki samorządu terytorialnego,
• przedsiębiorstwa,
• rolnicy indywidualni.

W ramach założonego budżetu wynoszącego 870 mln zł ustalono rozłożenie tych środków w następujący sposób:

• 630 mln zł na budowę ogólnodostępnej stacji ładowania o mocy nie mniejszej niż 50 kW, a 315 mln zł z tej kwoty na stacje ładowania dysponujące mocą powyżej 150 kW;
• 100 mln zł na budowę nowych lub modernizację istniejących ogólnodostępnych stacji do tankowania wodoru;
• po 70 mln zł na stacje oraz punkty ładowania dysponujące mocą nie mniejszą niż 22 kW, które mają funkcjonować jako inne niż ogólnodostępne.

Kwoty jednostkowych dotacją mogą pokryć do 50% kosztów kwalifikowanych inwestycji w budowę lub rozbudowę stacji ładowania samochodów elektrycznych lub stacji tankowania wodoru, a jeden wnioskodawca może złożyć w każdym naborze wyłącznie jeden wniosek o przyznanie dofinansowania.

5 października 2022 roku w rządowym serwisie www.gov.pl pojawiło się ogłoszenie dotyczące uruchomienia kolejnego naboru wniosków w ramach programu priorytetowego Wsparcie infrastruktury do ładowania pojazdów elektrycznych i infrastruktury do tankowania wodoru. Budżet dla bezzwrotnych dotacji w tym naborze wynosi do 29 909 887 zł, a wnioski będzie można składać w terminie od 1.11.2022 do 31.01.2023.

Dofinansowanie do rozwoju infrastruktury elektroenergetycznej – co to za program?

Niewystarczająca liczba ogólnodostępnych stacji ładowania samochodów elektrycznych to niestety niejedyna przeszkoda na drodze do rozwoju branży elektromobilności w Polsce. Innym aspektem hamującym także między innymi przyrost mocy z fotowoltaiki prosumenckiej, jest zły stan infrastruktury sieci elektroenergetycznych, które są niewydajne, przestarzałe i brakuje im elastyczności. Wiceprezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Artur Lorkowski zauważa zatem:

Oferta finansowa NFOŚiGW powinna zwiększyć udział ogólnodostępnych ładowarek szybkich i o dużej mocy. Techniczna wykonalność tego planu jest uzależniona od rozwoju sieci elektroenergetycznej. Dlatego Narodowy Fundusz równolegle zaoferuje wsparcie dla operatorów sieci dystrybucyjnej na inwestycje w budowę linii energetycznych oraz stacji transformatorowych, które są niezbędne do budowy szybkich stacji ładowania pojazdów. Na ten cel dodatkowo przeznaczymy 1 mld złotych.

I rzeczywiście w okresie od 13 grudnia 2021 roku do 28 lutego 2022 roku Operatorzy Systemu Dystrybucyjnego (OSD) mogli składać wnioski o dofinansowanie w ramach programu o nazwie Rozwój infrastruktury elektroenergetycznej na potrzeby rozwoju stacji ładowania pojazdów elektrycznych. Przyznane środki mają zostać spożytkowane na budowę, rozbudowę i modernizację ponad 4000 km linii elektroenergetycznych, a także stworzenie około 800 nowych stacji transformatorowo-rozdzielczych.

Dopłaty do ładowarek domowych – kiedy można na nie liczyć?

Tym, co z pewnością zwraca uwagę Czytelnika zainteresowanego tematem dofinansowań do stacji ładowania samochodów elektrycznych jest fakt, że żaden z proponowanych obecnie programów w tym obszarze nie wskazuje osób fizycznych, a więc prywatnych użytkowników pojazdów elektrycznych jako beneficjentów mogących ubiegać się o przyznanie dotacji. Jest to zaskakujące o tyle, że z końcem 2021 roku kiedy ogłaszano wspomniany wcześniej program Wsparcie infrastruktury do ładowania pojazdów elektrycznych i infrastruktury do tankowania wodoru, przedstawiciele NFOŚiGW informowali, że dla konsumentów indywidualnych, którzy planują zakup i instalację ładowarki EV przewidziane będą środki w ramach czwartej edycji programu Mój Prąd. Niestety w kwietniu 2022, a więc wraz z początkiem uruchomienia naboru do wspomnianego programu stało się jasne, że jego zakres nie uwzględnia środków z przeznaczeniem na dotację dla prywatnych użytkowników planujących zakup domowej stacji ładowania EV.

W rozmowie z portalem Globenergia, Dyrektor Departamentu OZE w NFOŚiGW, Pani Anna Trudzik jako przyczynę wykluczenia dofinansowań na prywatne ładowarki EV z czwartej edycji programu Mój Prąd wskazała na dwa aspekty. Pierwszym z nich jest dostępność na rynku innych form wsparcia, np. omówionego wyżej programu priorytetowego wspierającego rozwój infrastruktury stacji ładowania. Drugim zaś według Pani Dyrektor jest fakt, że coraz więcej producentów pojazdów elektrycznych decyduje się na dołączanie ładowarek do swoich samochodów w standardzie.

Czy argumentację Pani Dyrektor Anny Trudzik dla zaniechania wdrożenia dofinansowań do prywatnych stacji ładowania EV można uznać za zasadną? Niestety nie do końca. Jak wskazaliśmy powyżej, wśród beneficjentów wspomnianego przez Panią Dyrektor programu priorytetowego próżno szukać prywatnych użytkowników aut elektrycznych planujących zakup domowej ładowarki EV. Dodatkowo program obejmuje dofinansowanie do zakupu stacji ładowania o mocy nie mniejszej niż 22 kW, a warunki przyłączeniowe w wielu gospodarstwach domowych mogą stanowić w tym aspekcie ograniczenie. W odniesieniu natomiast do faktu włączania ładowarek jako wyposażenia standardowego w przypadku zakupu pojazdu elektrycznego trzeba pamiętać, że są to najczęściej urządzenia mobilne o niewielkiej mocy i co za tym idzie oferujące bardzo długi czas ładowania baterii samochodu. Z pewnością lepszym rozwiązaniem dla właściciela takiego pojazdu byłaby stacjonarna, domowa ładowarka EV.

Dyrektor Departamentu OZE w NFOŚiGW wspomniała również, że wykluczenie dofinansowań do prywatnych stacji ładowania z zakresu czwartej edycji programu Mój Prąd nie oznacza, że takie dotacje nie pojawią się w kolejnych edycjach tego systemowego wsparcia.

Co powinny objąć dofinansowania do prywatnych stacji ładowania EV?

Mogłoby się wydawać, że aspektem argumentującym brak dofinansowań do stacji ładowania instalowanych w gospodarstwie domowym może być stosunkowo niska cena tych urządzeń. Rzeczywiście, a w porównaniu z kosztami początkowymi inwestycji w fotowoltaikę, pompę ciepła, czy magazyn energii, zakup domowej ładowarki EV nie wydaje się istotnym finansowo wyzwaniem. Warto jednak w tym miejscu zaznaczyć, że choć cena samego urządzenia waha się najczęściej w granicach 3000 zł do 10000 zł, to nie stanowi ona jedynego kosztu, jaki będzie musiał ponieść inwestor. Co składa się zatem na przedsięwzięcie, jakim jest wyposażenie domu w stację ładowania samochodu elektrycznego? Mogą to być takie aspekty jak:

• audyt instalacji elektrycznej w domu inwestora i jej ocena pod kątem możliwości przyłączenia stacji ładowania;
• dobór odpowiedniego urządzenia do potrzeb i sytuacji inwestora;
• projekt instalacji i wykonanie niezbędnych przyłączy;
• montaż, konfiguracja i podłączenie stacji ładowania;
• wprowadzenie w podstawy obsługi i dobre praktyki procesu ładowania baterii samochodu.

Wszystkie powyższe usługi zazwyczaj wchodzą w skład oferty instalatorów i są oczywiście dodatkowo wyceniane. Sigma Technology & Energy Solutions, a więc jeden z instalatorów znajdujący się w naszym rankingu firm montujących stacje ładowania EV dobrze obrazuje w swoim serwisie przebieg współpracy z klientem i ilość etapów niezbędnych w jego kompleksowej obsłudze. Jest to wyraźne wskazanie na fakt, że dofinansowania do stacji ładowania instalowanych w domu są potrzebne i być może powinny obejmować w pewnym stopniu nie tylko zakup samego urządzenia, ale także koszt usług jego instalacji.

Etapy zakupu stacji ładowania EV; Źródło: sigmapolska.pl

Jak dofinansowania do stacji ładowania zmienią polski rynek?

Kolejne lata pokażą, jak program dofinansowań do stacji ładowania dla przedsiębiorców, samorządów, spółdzielni i wspólnot oraz rolników zmieni infrastrukturę ogólnodostępnych punktów ładowania oraz tych, które zostaną wykluczone z użytku publicznego. Wiele w tym względzie będzie zależało oczywiście od kondycji sieci elektroenergetycznych, ich sprawności i elastyczności. Jeżeli uruchomiony w zeszłym roku program wsparcia finansowego dla OSD istotnie wpłynie na pozytywne zmiany w tym aspekcie, to można się spodziewać, że infrastruktura stacji ładowania będzie mogła się rozwijać bez podobnych czynników hamujących. 

Dofinansowania do domowych stacji ładowania również mogłyby wiele zmienić na polskim rynku elektromobilności. Przede wszystkim z pewnością zachęciłyby wielu prywatnych inwestorów do rozważenia zakupu zeroemisyjnych pojazdów i pozwoliły w racjonalny oraz z góry zaplanowany sposób eksploatować ich baterie. Dodatkowym plusem zakupu domowej ładowarki byłby natomiast wzrost autokonsumpcji energii wytwarzanej w prosumenckich instalacjach fotowoltaicznych i tym samym odciążenie krajowych sieci elektroenergetycznych. Warto zachęcać konsumentów do inwestycji w nowe, ekologiczne technologie, a przykłady fotowoltaiki czy pomp ciepła pokazują, że dofinansowania są w tym obszarze bardzo istotne.